Một số nội dung về phát triển gạch không nung trên địa bàn Tỉnh Sơn La
MỘT SỐ NỘI DUNG VỀ PHÁT TRIỂN GẠCH KHÔNG NUNG
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SƠN LA
Hiện nay, gạch không nung đang ngày càng chiếm ưu thế so với vật liệu đất nung vì nó có ưu điểm vượt trội hơn hẳn, đó là: Thân thiện với môi trường, an toàn cho sức khoẻ con người, tiết kiệm đất sản xuất nông nghiệp; nguyên vật liệu để sản xuất khá đa dạng và phong phú, có sẵn ở trong tỉnh như mạt đá, cát vàng, xi măng…; kích thước đồng nhất, đa dạng về chủng loại, màu sắc và đạt được yêu cầu về độ thẩm mỹ; dây chuyền sản xuất tương đối gọn nhẹ, đa phần đều được tự động hóa nên tiết kiệm công nhân.
Việc sản xuất gạch không nung mang lại những lợi ích to lớn về kinh tế, xã hội và môi trương nên Chính phủ đã ban hành Quyết định 567/QĐ-TTg ngày 28/4/2010 về việc phê duyệt Chương trình phát triển vật liệu xây không nung đến năm 2020; Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 16/4/2012 về việc tăng cường sử dụng vật liệu xây không nung và hạn chế sản xuất, sử dụng gạch đất sét nung. UBND tỉnh Sơn La đã ban hành Kế hoạch số 119/KH-UBND ngày 31/12/2013 về xóa bỏ lò gạch thủ công và ban hành nhiều văn bản chỉ đạo sản xuất gạch không nung.
Sau hơn 10 thực hiện Chương trình phát triển vật liệu xây không nung. Tỉnh Sơn La đã đạt được những kết quả nổi bật: Tất cả các huyện, thành phố trong tỉnh đã hoàn thành lộ trình xóa bỏ các lò gạch thủ công theo đúng quy định của tỉnh. Từ việc xóa bỏ các lò gạch thủ công đã xuất hiện hàng trăm cơ sở sản xuất gạch không nung trong đó có11 Doanh nghiệp đầu tư Xưởng sản xuất gạch không nung với công suất thiết kế đạt khoảng 122,6 triệu viên/năm. Tất cả các công trình sử dụng vốn ngân sách Nhà nước đều sử dụng gạch không nung (từ 50 đến 100% tùy theo công năng của từng công trình). Các công trình có nguồn vốn của tư nhân, hộ gia đình thì sử dụng khoảng 10 đến 20% gạch không nung. Như vậy, Chúng ta có thể khẳng định rằng: Nhận thức của nhân dân về tính ưu việt, tính hiệu quả của gạch không nung ngày càng lan tỏa trong xã hội, góp phần tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường sinh thái.
Tuy nhiên, việc sản xuất và tiêu thụ vật liệu không nung chưa đạt được kết quả như kỳ vọng; vẫn còn bộc lộ một số hạn chế cần được khắc phục như:
1. Hệ thống văn bản về tiêu chuẩn, định mức, giải pháp thi công, hướng dẫn thi công, nghiệm thu chưa được ban hành kịp thời cho các sản phẩm mới ra thị trường.
2. Nhà nước chưa ban hành các chính sách theo hướng tăng thuế tài nguyên, thuế giá trị gia tăng…đối với sản phẩm gạch đất sét nung. Điều này dẫn đến giá thành sản xuất gạch không nung vẫn còn cao, khó cạnh tranh so với gạch đất sét nung.
3. Nhiều cơ sở sản xuất có quy mô nhỏ, sử dụng công nghệ thiết bị thủ công, lạc hậu dẫn đến chất lượng sản phẩm không đạt yêu cầu, giá thành cao; không thực hiện chứng nhận hợp quy sản phẩm trước khi đưa ra thị trường. Chất lượng gạch không nung của một số cơ sở sản xuất không đạt yêu cầu dẫn đến hiện tượng thấm nước, nứt kết cấu khối xây, giảm chất lượng công trình, gây ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý của chủ đầu tư và người sử dụng.
4. Người dân vẫn giữ thói quen sử dụng gạch đất sét nung; chưa ý thức được việc sử dụng gạch không nung là góp phần sử dụng hợp lý tài nguyên, môi trường, giảm phát thải khí CO2 bảo vệ môi trường dẫn đến thị trường tiêu thụ gạch không nung chưa cao.
Để đẩy mạnh phát triển gạch không nung cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:
1. Chính phủ cần tiếp tục ban hành các cơ chế, chính sách để khuyến khích việc sản xuất, tiêu thụ cho phép nhật khẩu công nghệ, dây truyền sản xuất hiện đại để sản xuất gạch không nung. Cần đưa ra các chính sách để hạn chế việc sản xuất gạch đất sét nung như quy định chặt hơn nữa việc cấp phép đầu tư cơ sở sản xuất mới, tăng thuế tài nguyên, thuế giá trị gia tăng, bổ sung thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế môi trường, … đối với các cơ sở sản xuất gạch đất sét nung nhằm tăng tính cạnh tranh về giá của gạch không nung so với gạch đất sét nung.
Bổ sung các cơ chế, chính sách ưu đãi về thuế đối với các hoạt động phát triển vật liệu xây không nung như: thuế nhập khẩu thiết bị, phụ tùng; thuế thu nhập doanh nghiệp; thuế giá trị gia tăng và các ưu đãi khác. Cần có cơ chế ưu đãi vốn vay cho các doanh nghiệp đầu tư sản xuất và các công trình sử dụng vật liệu xây không nung nhằm tạo thuận lợi hơn nữa về nguồn vốn cho doanh nghiệp sản xuất và cho người sử dụng. Có chính sách về thuế đối với các doanh nghiệp sản xuất gạch đất sét nung truyền thống theo hướng tăng các loại thuế về tài nguyên, môi trường; cũng như các quy định về sử dụng vật liệu xây không nung trong công trình xây dựng
2. Bộ Xây dựng, Bộ khoa học công nghệ nghiên cứu, ban hành đầy đủ, đồng bộ hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật và định mức kinh tế liên quan đến sản xuất và sử dụng vật liệu xây không nung; đặc biệt là các tiêu chuẩn về thiết kế, thi công, nghiệm thu. chuyển giao công nghệ để hỗ trợ có hiệu quả cho các doanh nghiệp sản xuất vật liệu không nung và tiếp tục nghiên cứu các giải pháp sản xuất vật liệu không nung phù hợp với điều kiện khí hậu từng vùng tại Việt Nam
3. UBND tỉnh tăng cường chỉ đạo các sở, ngành, địa phương thực Chương trình phát triển vật liệu xây không nung của Chính phủ; tiếp tục nghiên cứu, ban hành cơ chế khuyết khích, thu hút đầu tư, tiếp cận các doanh nghiệp lớn để xây dựng các nhà máy sản xuất vật liệu xây không nung trên địa bàn tỉnh; tạo điều kiện thuận lợi về hồ sơ, thủ tục để các doanh nghiệp đầu tư sản xuất thiết bị cho sản xuất gạch không nung và doanh nghiệp đầu tư sản xuất gạch không nung được hưởng các chính sách ưu đãi nhằm nâng cao chất lượng, giảm giá thành sản xuất gạch không nung, tăng tính cạnh tranh về giá của gạch không nung so với gạch đất sét nung. Tăng cường hơn nữa công tác thông tin, truyền thông, đào tạo tập huấn về sử dụng gạch không nung cho các tổ chức thẩm tra, thanh tra xây dựng, chủ đầu tư, tư vấn thiết kế, nhà thầu thi công và người sử dụng.tiếp tục thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động người tiêu dùng sử dụng gạch không nung làm động lực để kích thích sản xuất
4. Các Sở chuyên ngành cần tăng cường hơn nữa công tác quản lý, kiểm soát chất lượng đối với các cơ sở sản xuất gạch không nung, kiên quyết xử phạt nặng hoặc đóng cửa đối với các cơ sở sản xuất gạch không nung không tuân thủ yêu cầu về chất lượng sản phẩm, không thực hiện chứng nhận hợp quy sản phẩm trước khi đưa ra thị trường tiêu thụ. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nhằm thực hiện triệt để chủ trương của Chính phủ về giảm dần gạch đất sét nung truyền thống, xoá bỏ lò thủ công, thủ công cải tiến, lò vòng, lò vòng cải tiến sử dụng nhiên liệu hoá thạch (than, dầu, khí) và lò đứng liên tục sản xuất gạch đất sét nung.
5. Đối với các doanh nghiệp: Cần đầu tư đổi mới công nghệ, thiết bị; sử dụng công nghệ tiên tiến, dây chuyền thiết bị hiện đại nhằm cơ giới hóa, tự động hóa quá trình sản xuất. Áp dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất nhằm đa dạng hóa chủng loại sản phẩm; nâng cao tính năng, chất lượng sản phẩm; tăng năng suất lao động; giảm tiêu hao nguyên vật liệu; giảm giá thành nhằm nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường./.
Đức Luyến