GIỐNG HỒNG MỘC MC1
Tỉnh Sơn La chủ trương khuyến khích đẩy mạnh phát triển một số cây ăn quả (nhãn, xoài, bơ, hồng dòn MC1) theo phương pháp sản xuất giống và cải tạo vườn bằng công nghệ ghép mắt.
Bản tin số 16 và trangWeb Susta.vn của Liên hiệp hội đã giới thiệu quy trình ghép cải tạo vườn nhãn bằng các giống chất lượng tốt với 03 thời vụ chín sớm, chín vừa và chín muộn, được đông đảo bạn đọc quan tâm. Quy trình là là kết quả của dự án KH&CN đã áp dụng thực tế ở Sơn La.
BBT tiếp tục lần lượt giới thiệu quy trình sản xuất giống và ghép cải tạo của các cây khác. Trong số này, BBT giới thiệu quy trình sản xuất giống, trồng và chăm sóc giống hồng MC1. Đây cũng là sản phẩm của dự án KH&CN cấp tỉnh do Doanh nghiệp tư nhân Xuân Hồng chủ trì đã được hội đồng nghiệm thu.
Giống hồng MC1 có xuất xứ nhập ngoại giống hồng Fuyu( Nhật bản). Qua 7 năm (2001-2007) khảo nghiệm, đã khẳng định hồng MC1 thích nghi với điều kiện Mộc Châu, quả to tương đương với nơi xuất xứ, năng suất và chất lượng còn hơn nơi xuất xứ (Dòn, ngọt, thơm hơn và và màu sắc khi chín đẹp hơn). Hồng MC1 đã được Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn công nhận là giống quốc gia. Ông Nguyễn Xuân Tá, giám đốc DN Xuân Hồng là đồng tác giả với các nhà khoa học Viện di truyền nông nghiệp. Doanh nghiệp Xuân Hồng sở hữu vườn giống gốc (hơn 01 ha), đã được Sở nông nghiệp và phát triển nông thôn Sơn La công nhận vườn giống cây đầu dòng. Cây giống và quả hồng MC1 đã được Bộ NN&PTNT trao cúp vàng. Cây giống và quy trình trồng chăm sóc giống hồng MC1 đã đạt giải ba tại hội thi sáng tạo kỹ thuật toàn tỉnh năm 2009. Hồng dòn MC1 là đặc sản có lơi thế cạnh tranh với các giống hồng nhập ngoại, góp phần tạo dựng thương hiệu, thu hút khách du lịch đến với Mộc Châu, Sơn La. Nhiều năm nay, Doanh nghiệp Xuân Hồng sản xuất giống và chuyển giao kỹ thuật trồng và chăm sóc cho một số nơi trong và ngoài tỉnh. Nhưng quy mô diện tích và sản lượng hiện còn ít, rất cần được khuyến khích phát triển.
Dưới đây là tóm tắt kỹ thuật sản xuất giống, trồng và chăm sóc giống hồng MC1 cùng với kỹ thuật phòng trừ sâu bệnh mà Doanh nghiệp Xuân hồng thực tế nghiên cứu và đã áp dụng có hiệu quả từ nhiều năm nay.
I. SẢN XUẤT GIỐNG HỒNG MC1
1.Giống hồng để lấy mắt ghép.
Chỉ khai thác mắt ghép của vườn Hồng giòn đã được cơ quan có thẩm quyền công nhận là vườn giống cây đầu dòng. Ở Việt Nam, hiện mới có giống hồng MC1 của Doanh nghiệp tư nhân Xuân Hồng được công nhận là vườn cây đầu dòng được phép khai thác nguồn vật liệu để nhân giống phục vụ cho công tác nghiên cứu và sản suất.
2. Tạo gốc ghép từ các giống hồng địa phương.
Chọn giống hồng xuất xứ từ Tuyên Quang (gọi là giống 0TK 1). Qua thử nghiệm nhiều năm với nhiều giống khác nhau, dự án khoa học của Doanh nghiệp Xuân Hồng đã kết luận 0TK1 là tốt nhất.
-Chọn cây để lấy quả và hạt.
Cây sinh trưởng, phát triển tốt. Không bị sâu bệnh (Có khả năng đề kháng tốt trong môi trường tự nhiên). Cho quả nhiều hạt, năng suất cao và ổn định.
- Thu hoạch hạt.
Hạt sau khi hái phải được bảo quản ở nhiệt độ 20-25 độ C, nơi thoángmát. Trước khi gieo ủ, hạt phải được xử lý lạnh từ 5-7 độ C trong vòng 7-10 ngày.
- Bầu để ươm giống
Túi bầu có kích thước 18X21 cm. Đất làm bầu cần được phơi ải. Tốt nhất là dùng đất hun(đất đánh tơi rồi tủ rơm, rạ đốt để diệt nấm).
Công thức phối trộn: đất phơi ải hoặc đất hun 75%; Xỉ than 20%; Phân chuồng hoai 4%, phân vi lượng 0,5%, trấu ( rắc trên bề mặt bầu) 0,5%.
- Gieo hạt vào bầu:
+ Phương pháp 1: Gieo hạt đã xử lý thẳng vào túi bầu chuẩn bị sẵn( với công tức thành phần giá thể đã hướng dẫn )
+ Phương pháp 2: Giao hạt đã xử lý vào giá thể đến khi cây được 2-3 lá mầm thì chuyển vào túi bầu để đưa ra vườn ươm.
- Chăm sóc cây giống.
Thường xuyên tưới ẩm, làm cỏ, vệ sinh vườn ươm.
3. Ghép cây giống.
- Tiêu chuẩn gốc ghép.
Đường kính gốc 0,70-1,00 cm trở lên, chiều cao 50-70cm trở lên. Thời gian chăm sóc cây giống 7 tháng là đạt tiêu chuẩn.
- Vật liệu ghép( mắt ghép)
Chọn lấy mắt ghép ở những cây hồng MC1 tại vườn giống cây đầu dòng (cây đã ra quả, có năng xuất cao ổn định từ 3 năm trở lên). Chọn những mắt ghép và cành ghép có sức sống tốt. Nếu phải vận chuyển đi xã thì phải bảo quản tốt và ghép trong ngày là tốt nhất.
- Thời gian ghép: tháng 8-tháng 9, tốt nhất là tháng 9.
- Phương pháp ghép:
Ghép đoạn cành và ghép mắt nhỏ có gỗ. Khi ghép dùng băng nilon trắng bằng kín vết ghép cho vết ghép nhanh tiếp xúc.
- Chăm sóc cây sau ghép.
+Thường xuyên kiểm tra, sau 15-20 ngày, nếu mắt ghép sống thì cởi dây buộc, cắt ngọn gốc ghép. Thường xuyên tưới ẩm, làm cỏ, bón phân( phân vi sinh NPK), phòng trừ sâu bệnh.
+Cây giống sau 3-4 tháng có thể xuất vườn đem trồng. Tiêu chuẩn: đường kính gốc 0,8-1,2 cm trở lên; Chiều cao mắt ghép 25-35 cm trở lên; Chiều cao cây giống tính từ mặt bầu 50-60 cm trở lên, không sâu bệnh và cây rụng lá sinh lý tự nhiên.
II. TRỒNG VÀ CHĂM SÓC GIỐNG HỒNG MC1
1. Chọn vùng thích hợp.
- Hồng MC1 có thể trồng ở các vùng có khí hậu ôn đới và á nhiệt đới. Tốt nhất là vùng có độ cao từ 800m trở lên ( so với mực nước biển); có trên 300 giờ lạnh từ 11 độ trở xuống về mùa đông.( Đây là điều kiện để hồng phân bố mầm hoa và cho năng xuất cao. Mùa quả chín, biên độ nhiệt giữa ngày và đêm càng lớn thì chất lượng quả càng tốt, màu sắc càng đẹp).
2. Kỹ thuật trồng.
- Điều kiện thổ những.
Độ cao và khí hậu( đã hướng dẫn ở trên). Đất tốt nhất có độ dốc từ 30 độ trở xuống. Tùy mức độ dốc, có thể tạo luống tiểu bậc thang 2-3 m theo đường đồng mức. Hồng MC1 không kén đất, nhưng cần có tầng canh tác dày từ 80 cm trở lên, thoát nước, tốt, mực nước ngầm thấp. Đất có độ PH 5-5,5, thấp hơn thì bón 100-300 kg vôi bột/ha.
- Mật độ trồng:
+ Trồng bình thường:
Đất vườn: 400 cây/ha. Hàng cách hàng 5 m. Cây cách cây 4m.
Đất đồi: 600 cây/ha. Hàng cách hàng 4 m. Cây cách cây 4m.
+ Trồng thâm canh cao. 900 cây/ha. Hàng cách hàng 3m. cây cách cây 3m. Hàng bố trí theo hướng Bắc Nam để cây hứng được nhiều ánh sáng, kích thích phát triển các cành ngang. Tạo tán cây hình phễu, hình quạt, hình chữ Y, có dàn chống đỡ. Khi cành giao nhau thì tỉa cành. Luân phiên để 01 cây lấy quả, 01 cây bên cạnh nuôi cành.
-Tiêu chuẩn hố và phân bón.
Loại đất
|
Kích thước hố
(cm )
|
Lượng phân bón lót kg/hố
|
Sâu
|
Rộng
|
Phân chuồng
|
Vôi bột
|
Ka li
|
Phân NPK
13X13X13
|
Ure
|
Đất vườn
|
50 – 60
|
50 -60
|
30 – 35
|
0,5
|
0,2
|
1
|
0,2
|
Đất đồi
|
60 – 70
|
80 – 90
|
35 – 50
|
1
|
0,3
|
1,5
|
0,3
|
Đào hỗ trước khi trồng 15-20 ngày. Lớp đất màu phía trên để riêng. Đến khi trồng, dùng lớp đất màu trộn với các loại phân, vôi, rồi lấp cao hơn mặt hố khoảng 10 cm. Bóc vỏ túi bàu, đem trồng cây hồng vào giữa hố, không lấp đất cao hơn miệng bầu. Xong rồi, tưới nước, nện chặt đất cho đất mới tiếp xúc với rễ cây được tốt, giảm thiểu điều kiện để tránh rệp sáp phát triển phá hoại rễ cây.
- Thời vụ trồng.
+ Thời vụ tốt nhất là vào thời gian hồng rụng lá cho đến trước khi nảy lộc xuân: Từ tháng 11 năm trước đến tháng 3 năm sau. (Những nơi không có mưa đầu mùa xuân thì phải trồng vào tháng 8 tháng 9, lúc này hồng cũng đã ổn định, không phát triển lá non)
3. Chăm sóc hàng năm.
- Phân bón:
+Năm đầu,có thể tưới nước phân chuống pha loãng,hoặc bón 200 gam NPK/cây( nên dùng loại đầu trâu Bình Điền). Một năm bón 4-5 lần, vào cuối mùa xuân, đầu mùa hè và đầu mùa thu.
+Lượng phân bón theo tuổi cây
Tuổi cây
|
Phân NPK tổng hợp, kg/cây
|
Kli, kg/cây
|
Cây dưới 5 tuổi
|
1,0- >1,5
|
0,3
|
Cây 6 – 10 tuổi
|
1,5 - >2,0
|
0,6
|
Cây 11 - 20 tuổi
|
2,0 - >2,5
|
1,0
|
Cây trên 20 tuổi
|
2,5 - >3,0
|
1,5
|
+Thời vụ bón:Bón lần thứ nhất : 2/3 lượng phân trong năm vào tháng 12 hàng năm .
Bón lần thứ 2: 1/3 lượng phân còn lại vào tháng 7 - 8.
+Cách bón:Bón sâu 5 - 10 cm xung quanh vùng tán cây, bón phân xong lấp đất lại.
Bón phân ủ mục: 35-50 kg/cây, bón bổ xung 2 năm 1 lần vào cuối mựa đông tháng 12 hàng năm.
- Làm cỏ chăm sóc:
+Xung quanh gốc vùng dới tán cây phải luôn sạch cỏ, có thể làm cỏ bằng tay, xới xáo nhẹ bằng dầm. Dùng rơm hoặc cỏ khô phủ quanh gốc, để hạn chế cỏ mọc và giữ ẩm cho đất. Thời kỳ cây chưa khép tán, có thể trồng xen một số cây họ đậu, cây rau mầu ngắn ngày giữa các hàng, hoặc duy tŕ cỏ ở độ cao 4-6 cm so với mặt đất để tránh sói mòn đất.
+Những năm lượng ma xuân ít hoặc khô hạn, cần phải tưới nước thường xuyên giữ ẩm cho cây khi mới trồng, nhất là thời kỳ phát lộc.
- Đốn tỉa tạo tán.
+Thời kỳ kiến thiết cơ bản nên tạo tán để kiểu tán cây hình phễu.
Để một thân chính cao 1m sau cắt ngọn, để 3-4 cành cấp 1 phân bố đều các phía. Đốn khống chế các cành cấp 1 không dài quá 40 cm, tạo cành cấp 2. Để 4 - 6 cành cấp 2 phân bố đều ra các phía. Tạo cây thấp (chiều cao< 3 mét) để thuận lợi cho thu hoạch và chăm bón.
+Đốn tỉa, vin cành, tạo cành nghiêng so với thân cây ở phía trên đường nằm ngang một góc từ 0 - 450trong thời kỳ kiến thiết cơ bản.
+Đốn tạo tán hàng năm: 2 lần/ năm: Đốn tạo quả vào tháng 7 tháng 8, đốn tạo tán vào tháng 11 tháng 12 trong thời gian ngủ nghỉ mùa đông.
III. PHÒNG TRỪ SÂU BỆNH
1. Sâu.
- Sâu gặm vỏ cành ghép. Sau khi tháo bỏ dây ghép 01 tuần, phun thuốc Supracid kết hợp với dầu khoáng SK Enspray 99Ec theo nồng độ khuyến cáo. Đầu mùa thu, khi phát hiện lỗ đục có phân sâu đùn ra thì dùng xi lanh bơm thuốc( nói trên) vào lỗ đục để diệt sâu.
- Sâu xanh( sâu đo) ăn lá: Dùng biện pháp thủ công để bắt diệt sâu non, trứng và nhộng. Chỉ nên dùng thuốc hóa học khi mật độ sâu non nhiều. Dùng các thuốc thông dụng như Sherpa, Fastac, theo nộng độ khuyến cáo.
- Sâu đục thân, đục cành( sâu trưởng thành là xén tóc). Hàng năm vào đầu vụ Thu - Đông, tiến hành vệ sinh vườn hồng, làm sạch vỏ thân, cành to, quét nước vôi + phèn xanh lên vỏ thân cây và cành. Mùa hè, phát hiện các lỗ sâu non đùn phân ra ngoài, dùng dao nhọn sắc khoét rộng lỗ rồi dùng dây kẽm luồn vào để diệt sâu. Hoặc bơm thuốc Ofatox, Selecron, Padan 95SP với nồng độ 0,1-0,2% vào lỗ đục rồi dùng đất sét hoặc vôi bịt kín lại.
- Rệp sáp chích hút dịch tế bào cây. Trong vụ đông xuân làm vệ sinh vườn cây, thu gom và diệt các ổ trứng trước khi chúng nở. Phun thuốc ngay khi rệp non mới nở rộ. Phun thuốc vào gốc cây sát mặt đất để diệt rệp sáp phá hoại cổ rể và rễ cây. Tưới ẩm trước khi phun hoặc phun thuốc sau khi mới mưa để tạo váng trên mặt đất làm cho rệp thiếu ô xy mà chết. Thuốc dùng phổ biến là Supracid, Selecron, Bi 58, theo hướng dẫn trên bao bì.
- Bọ cánh cứng ăn lá. Khi bọ xuất hiện, phun thuốc Sherpa, Fastac hoặc Bi 58, theo nồng độ khuyến cáo.
- Ruồi vàng đục quả. Vào mùa hồng chín, quan sát để phát hiện ruồi vàng trên tán cây. Thu hoạch kịp thời, thu dọn hết quả rụng và chôn sâu dưới đất với vôi bột để diệt giòi. Treo đền bẫy ruồi đực thường xuyên. Phun thuốc phòng trừ trước khi thu hoạch 01 tháng bằng hỗn hợp 10% bả ENTOPRO, mỗi cây phun 50ml, đình kỳ 1 lần/tuần.
2. Bệnh.
-Bệnh thán thư.
+Triệu chứng.Vết bệnh trên lá là những đốm màu nâu, có những chấm đen. Trên cành non, vết bệnh màu nâu nhạt, có chấm đên, hơi lõm xuống. Trên quả, vết bệnh màu nâu vàng, có chấm đên, hơi lõm xuống. Bệnh thường phát sinh vào tháng 1- 2, tháng 7 - 8 làm cho lá rụng sớm, quả héo rồi rụng.
+Phòng trừ:Nhổ bỏ các cây giống bị bệnh đem đốt. Cắt cành bệnh của cây lớn đem đốt. Sau đó phun Booc, Bavistin hoặc Dithan và Benlac theo nồng độ khuyến cáo.
-Bệnh muội đen.
+ Triệu chứng: Mặt lá, chồi non và quả thường có lớp muội màu đen phủ lên.
+ Phòng trừ. Vệ sinh vườn quả. Phun thuốc Boóc đô và Mancozeb theo khuyến cáo.
- Bệnh phấn trắng.
+ Triệu chứng. Trên cành non, lá, hoa và quả có những đấm nấm màu trắng mọc. bệnh năng làm cho lá khô rụng, chồi non bị héo khô, hoa bị rụng.
+ Phòng trừ. Tỉa cành, tạo tán tạo độ thông thoáng cho vườn cây. Phun các loại thuốc Anvil, Till theo khuyến cáo.
( Các đơn vị và cá nhân muốn tìm hiểu kỹ hơn các kỹ thuật trên hoặc có nhu cầu mua giống, nhận chuyển giao kỹ thuật trồng giống hồng MC1 có thể liên hệ trực tiếp với DN Xuân Hồng ở Tiểu khu Cờ Đỏ, Huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. GĐ: Nguyễn Xuân Tá. ĐT: 0912960014).
Biên tập và giới thiệu( với sự giúp đỡ của tác giả).
Trung Hiếu-Hải thành.
Một số hình ảnh về kỹ thuật sản xuất giống và trồng giống hồng MC1.
Hội đồng bình tuyển vườn cây đầu dòng giống hồng MC1tại DN Xuân Hồng, ngày 11/8/2009.
Giống cây gốc ghép OTK 1 nguồn gốc Tuyên Quang.
Gieo giống OTK 1 vào bầu.
Chuyên gia Úc và các nhà khoa học cùng DN Xuân hồngghép mắt giống hồng MC1 với gốc ghép OTK 1.
Cây ghép mắt giống hồng MC1 sau 02 năm trồng đã sai quả.
Quả to, lúc chín màu hồng tươi hấp dẫn.