Học tập và làm theo Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí tự lực, tự cường
Học tập và làm theo Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí tự lực, tự cường
HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC, PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH VỀ Ý CHÍ TỰ LỰC, TỰ CƯỜNG
Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ thiên tài của Đảng và dân tộc, người thầy vĩ đại của Cách mạng Việt Nam. Người “là biểu tượng cao đẹp nhất của chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam. Người là kết tinh rạng ngời của đạo đức, trí tuệ, khí phách, lương tri của dân tộc và thời đại. Di sản tư tưởng Người để lại có ý nghĩa lịch sử và thời đại sâu sắc, đến nay vẫn vẹn nguyên giá trị lý luận và thực tiễn. Phát huy ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh hạnh phúc là nội dung quan trọng trong tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, được xác định là chuyên đề toàn khóa về học tập và làm theo Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, nhiệm kỳ 2020 – 2025. Việc học tập và làm theo Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí tự tực, tự cường đối với mỗi cán bộ, đảng viên là rất cần thiết trong bối cảnh hiện nay.
"Tự lực" có nghĩa là dựa vào sức mình để sống và làm việc, tuyệt đối không trông chờ, ỷ lại vào người khác; "tự cường" có nghĩa là tự làm cho mình mạnh lên, không chịu thua kém người khác, dân tộc khác, thường được dùng với nghĩa dành cho tổ chức, dân tộc, đất nước. “Tự lực, tự cường” là tự mình lo công việc của mình, gây dựng sức mạnh cho mình, không lệ thuộc, không phụ thuộc, không ỷ lại ngồi chờ. Đó cũng chính là những phẩm chất tốt đẹp của mỗi con người, mỗi dân tộc vì chứa đựng trong đó lòng tự trọng, ý chí vươn lên và khát vọng khẳng định bản thân. Tự lực và tự cường có thể đồng thời biểu thị ý chí, năng lực của cá nhân, tổ chức và quốc gia, dân tộc. Trong đó, sự tự lực và tự cường của từng cá nhân sẽ góp phần quan trọng vào việc hình thành sự tự lực và tự cường của tập thể, đất nước, dân tộc. Nếu “tự lực” có nghĩa là dựa vào sức mình để sống và làm việc, tuyệt đối không trông chờ, ỷ lại vào người khác thì “tự cường” có nghĩa là tự làm cho mình mạnh lên, không chịu thua kém người khác, dân tộc khác. Tự lực, tự cường là những phẩm chất tốt đẹp của mỗi con người, mỗi dân tộc vì chứa đựng trong đó lòng tự trọng, ý chí vươn lên và khát vọng khẳng định bản thân. Là người tìm đường và dẫn đường cho dân tộc, Hồ Chí Minh luôn đề cao tinh thần tự lực, tự cường và nổi bật trong tư tưởng đặc sắc đó của Người là một số nội dung chính sau đây:
Thứ nhất, ý chí tự lực, tự cường là không phụ thuộc vào lực lượng bên ngoài, có quan điểm độc lập trong quan hệ quốc tế.
Người nêu rõ: Nhân tố mang tính quyết định của các mạng giải phóng dân tộc chính là sức mạnh của của toàn dân tộc. Người cho rằng, với ý chí, khát vọng đấu tranh mãnh liệt, bất khuất vì độc lập, tự do, cách mạng ở các nước thuộc địa hoàn toàn có thể chủ động giành thắng lợi, không phụ thuộc việc cách mạng ở chính quốc có thắng lợi hay không, hay “Một dân tộc không tự lực cánh sinh mà cứ ngồi chờ dân tộc khác giúp đỡ thì không xứng đáng được độc lập”. Như vậy, theo Hồ Chí Minh, Việt Nam luôn cần phải tự lực, tự cường, không chỉ trong kháng chiến, mà cả trong xây dựng đất nước.
Thứ hai, ý chí tự lực, tự cường là phải nhận thức rõ sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc với chủ nghĩa quốc tế trong sáng.
Người đã nhận định: “Chủ nghĩa dân tộc là động lực lớn của đất nước”. Theo Người, nhân tố mang tính quyết định của cách mạng giải phóng dân tộc chính là sức mạnh của toàn dân tộc. Trong tác phẩm Đường Kách mệnh (1927), Người viết: “Chỉ ước ao sao đồng bào xem rồi thì nghĩ lại, nghĩ rồi thì tỉnh dậy, tỉnh rồi thì đứng lên đoàn kết nhau mà làm cách mệnh”. Nêu cao tinh thần độc lập tự chủ, tự lực, tự cường “đem sức ta mà tự giải phóng cho ta” nhưng “phải củng cố tình đoàn kết hữu nghị giữa nhân dân ta và nhân dân các nước bạn, nhân dân Pháp, nhân dân yêu chuộng hòa bình thế giới”. Người nhấn mạnh vấn đề có tính nguyên tắc: “Muốn người ta giúp cho, thì trước mình phải tự giúp lấy mình đã”. Ở một nước thuộc địa như Việt Nam, đấu tranh dân tộc, đấu tranh giai cấp trở thành vấn đề sống còn. Trong cuộc đấu tranh đó, chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc được coi là nền tảng căn bản, có thể huy động, tập hợp được hết thảy các giai tầng xã hội đoàn kết trên một mặt trận, đấu tranh giành độc lập dân tộc cũng như bảo vệ vững chắc nền độc lập đó.
Thứ ba, ý chí tự lực, tự cường là sự chủ động, chuẩn bị mọi mặt các điều kiện của cách mạng.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, điều kiện trước hết là phải có một Đảng cách mệnh, “Đảng có vững cách mệnh mới thành công, cũng như người cầm lái có vững thuyền mới chạy. Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm cốt, trong đảng ai cũng phải hiểu, ai cũng phải theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà không có chủ nghĩa cũng như người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam”. Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1930 và thông qua Cương lĩnh chính trị đầu tiên do Người soạn thảo, đánh dấu bước ngoặt đặc biệt quan trọng trong tiến trình cách mạng dân tộc, trở thành nhân tố tiên quyết, quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam, dẫn dắt, tập hợp và lãnh đạo nhân dân từng bước đấu tranh, chuẩn bị các điều kiện mọi mặt, đưa tới sự thành công của cách mạng.
Thứ tư, ý chí tự lực, tự cường là đặc biệt chú trọng, phát huy vai trò, sức mạnh của nhân dân.
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, “Nhân dân” là phạm trù cao quý nhất. Người nói: “Trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân. Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân”. Người chỉ rõ cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân. Muốn vậy quần chúng nhân dân phải được vận động, rèn luyện và tổ chức nhằm huy động, tập hợp, phát huy cao nhất vai trò, sức mạnh của lực lượng quần chúng trên cùng một mặt tận, biến sức mạnh của quần chúng thành sức mạnh của cách mạng.
Thứ năm, ý chí tự lực, tự cường là quyết tâm bảo vệ và giữ vững nền độc lập dân tộc
Tư tưởng Hồ Chí Minh về quyết tâm bảo vệ và giữ vững độc lập dân tộc, “nhất định không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ”, “không có gì quý hơn độc lập tự do”, thể hiện rất rõ khi Tổ quốc bị lâm nguy, khi dân tộc phải đương đầu với những kẻ thù có sức mạnh kinh tế - quân sự vào hàng cường quốc thế giới, chống lại âm mưu áp đặt chế độ áp bức, bóc lột của chủ nghĩa đế quốc thực dân.
Để triển khai thực hiện thiết thực và có hiệu quả việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về tự lực tự cường trong bối cảnh hiện nay khi đất nước nói chung, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Sơn La nói riêng vừa phải tập trung cho công tác phòng chống dịch Covid-19, vừa tập trung cho việc phát triển kinh tế - xã hội. Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sơn La đã ban hành Kế hoạch số 62-KH/TU ngày 21/10/2021, yêu cầu:
(1) Các cơ quan, đơn vị xác định rõ nội dung công việc theo chức năng, nhiệm vụ được giao thống nhất nhận thức, hành động tiếp tục thúc đẩy việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị,làm cho việc học tập, làm theo Bác và nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu trở thành nhu cầu tự thân, thường xuyên, tạo động lực, sức mạnh to lớn để toàn Đảng, toàn dân và toàn quân phát huy nội lực, vượt qua khó khăn, thử thách, thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội đảng các cấp, Nghị quyết Đại hội XV Đảng bộ tỉnh, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
(2) Các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể đưa nội dung làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào chương trình, kế hoạch hành động thực hiện nghị quyết của đảng bộ cấp mình, gắn với nhiệm vụ chính trị. Kết hợp chặt chẽ giữa học tập với làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị và công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, để tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người trở thành động lực, nguồn sức mạnh to lớn để Đảng bộ, chính quyền, quân và dân các dân tộc Sơn La phát huy nội lực, vượt qua khó khăn, thử thách, thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Đảng và mọi nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới.
(3) Tiếp tục đẩy mạnh học tập, nghiên cứu để nâng cao nhận thức, thấm nhuần tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Coi đây là công việc thường xuyên, không thể thiếu đối với mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu nhận thức sâu sắc về vị trí, tầm quan trọng của việc hóc tập và làm theo Bác về ý chí tự lực, tự cường trong thực hiện nhiệm vụ, tích cực, tự giác phấn đấu học tập, rèn luyện tận tâm, tận lực và vận dụng có hiệu quả vào thực tế công tác, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao phó.
(4) Đẩy mạnh tuyên truyền, vận động quần chúng Nhân dân tham gia các phong trào thi đua yêu nước, lôi cuốn sự vào cuộc của toàn xã hội với các cuộc vận động, phong trào thi đua yêu nước của các cấp, các ngành, nhằm lan tỏa, khơi dậy tinh thần cống hiến, ý chí tự cường và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc để xây dựng quê hương, đất nước. Mỗi cán bộ, đảng viên nhận thức sâu sắc và tự giác thực hiện bổn phận, trách nhiệm của bản thân, gắn bó chặt chẽ, liên hệ mật thiết với nhân dân, “trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân, dựa vào dân và có trách nhiệm với dân”, làm cho tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh thật sự trở thành nền tảng tinh thần vững chắc của đời sống xã hội.
(5) Nêu cao trách nhiệm nêu gương trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí, tự lực, tự cường trong cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu phải thể hiện tư tưởng vững vàng, quan điểm đúng đắn, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; có phong cách lãnh đạo khoa học, dân chủ, sâu sát thực tiễn, thật sự là hạt nhân đoàn kết, quy tụ, tạo động lực và phát huy trí tuệ tập thể; luôn giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ, khách quan, toàn diện, công tâm, công khai, minh bạch, chính xác, chống cục bộ địa phương, bè phái trong công tác cán bộ. Nghiêm túc tự phê bình và phê bình, thấy đúng phải cương quyết bảo vệ, thấy sai phải quyết liệt đấu tranh. Mỗi cán bộ, đảng viên cần phát huy vai trò nêu gương trong xây dựng ý chí, khát vọng phát triển của bản thân và của cơ quan, đơn vị, cần xác định rõ vị trí công việc, biết mình phải làm gì, làm như thế nào, không né tránh, đùn đẩy, trông chờ, ỷ lại vào người khác mà cần chủ động, tự tìm việc làm, tự lên kế hoạch, tự vượt qua khó khăn để đạt được kết quả tốt nhất trong công việc.
(6) Đẩy mạnh xây dựng đội ngũ cán bộ ngang tầm với yêu cầu, nhiệm vụ. Xây dựng đội ngũ cán bộ có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung. Đồng thời mỗi cán bộ đảng viên cần chủ động, tích cực, tự học, tự bồi dưỡng về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng nhằm nâng cao năng lực công tác. Xác định rõ chức năng, nhiệm vụ và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ theo vị trí vệc làm trong quy chế làm việc; thường xuyên kiện toàn tổ chức, bộ máy, cán bộ theo hướng tinh gọn, chất lượng, hiệu quả, chuyên nghiệp; sắp xếp đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo ngạch, chức danh nghề nghiệp, vị trí việc làm và trình độ đào tạo phù hợp. Làm tốt công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá cán bộ; bố trí và sử dụng cán bộ phải căn cứ quy hoạch, yêu cầu, nhiệm vụ, công tác đặt ra và năng lực, sở trường của cán bộ.
(7) Coi trọng công tác kiểm tra, giám sát thực hiện việc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW gắn với thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI, XII, XIII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nhằm cảnh tỉnh, cảnh báo, phát hiện từ sớm, kịp thời ngăn chặn vi phạm kỷ luật Đảng, pháp luật của Nhà nước, bảo đảm cho việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được thực hiện nghiêm túc, thực sự đi vào nền nếp, thực chất, hiệu quả. Xử lý kiên quyết, nghiêm minh các tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên vi phạm. Khen thưởng, biểu dương, động viên kịp thời những mô hình hay, các điển hình tiên tiến, tấm gương tiêu biểu.
Học Bác, ý chí tự lực, tự cường, mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, sẵn sàng gánh vác mọi khó khăn, thử thách. Trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, phải thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng, có quan điểm, tư tưởng đúng đắn, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, đổi mới, sáng tạo và quyết liệt trong hành động vì lợi ích chung./.
Phương Lâm
Tài liệu tham khảo:
1) Diễn văn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Lễ kỷ niệm 130 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2020).
2) Tài liệu học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc – Ban Tuyên giáo Trung ương – năm 2020.
3) Bài viết: Từ quan điểm của Hồ Chí Minh về tự lực, tự cường đến phát huy nội lực đất nước. Theo http://www.tuyengiao.vn.