XÂY DỰNG HỆ SINH THÁI KHỞI NGHIỆP MẠNH MẼ: THÚC ĐẨY TĂNG TRƯỞNG KHỞI NGHIỆP TRONG KHU VỰC

Khái niệm cơ bản về hệ sinh thái khởi nghiệp

Hệ sinh thái khởi nghiệp là một mạng lưới phức tạp và năng động gồm: con người, tổ chức, ý tưởng và nguồn lực. Các yếu tố này phối hợp với nhau để tạo ra môi trường vật lý hoặc ảo phù hợp để khởi động và phát triển các công ty khởi nghiệp mới.

Các yếu tố bên ngoài như xu hướng thị trường, môi trường tài chính, văn hóa doanh nghiệp địa phương và chính trị có thể ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng của hệ sinh thái khởi nghiệp. Các yếu tố bên trong bao gồm tổng nguồn lực trong hệ sinh thái, chẳng hạn như con người, thời gian, tiền bạc và kỹ năng.

Ý tưởng chính là phát triển và chia sẻ các kỹ năng, ý tưởng và nguồn lực trong hệ sinh thái để hệ sinh thái vẫn có lợi cho sự tiến bộ và có khả năng phục hồi sau những thất bại và gián đoạn.

Hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới hiện đại là phiên bản có chủ đích và tập trung vào công nghệ của các khu kinh doanh kiểu cũ. Mục tiêu là thu hút tất cả các bên liên quan và hoạt động tại một địa điểm duy nhất nhằm tạo điều kiện cho sức mạnh tổng hợp và hợp tác.

Ví dụ về hệ sinh thái

Ví dụ nổi tiếng nhất về hệ sinh thái kinh doanh là hệ sinh thái Thung lũng Silicon. Đây là một trung tâm công nghệ phát triển mạnh bao gồm các công ty lớn, công ty khởi nghiệp, trường đại học hàng đầu, công ty luật, công ty kế toán và đầu tư mạo hiểm. Tất cả các yếu tố của hệ thống kết hợp với nhau để thúc đẩy khởi nghiệp, các mô hình kinh doanh đột phá và dẫn đầu trong các lĩnh vực công nghệ khác nhau.

Các sáng kiến ít được biết đến hơn ở cấp địa phương cũng có thể có nhiều dạng hệ sinh thái khác nhau. Ví dụ: Trung tâm kỹ thuật số ở Ireland cung cấp không gian cộng tác cho hàng trăm công ty kỹ thuật số địa phương mở rộng quy mô và phát triển. Có trụ sở tại Dublin, cộng đồng kỹ thuật số này được chính phủ Ireland thành lập vào năm 2003 nhằm thúc đẩy sự đổi mới trong lĩnh vực công nghệ.

Trong khi một số hệ sinh thái tập trung vào việc thu hút các công ty thì những hệ sinh thái khác (như Bali và Lisbon) lại tạo ra một môi trường hấp dẫn cho những người du mục kỹ thuật số. Hy Lạp đang thăng hạng trong bảng xếp hạng và nỗ lực hướng tới "thị thực kỹ thuật số" để cho phép những người du mục kỹ thuật số chuyển đến Hy Lạp cùng gia đình của họ trong ba năm. Athens cũng đang nỗ lực giải quyết các vấn đề khác như bảo hiểm, chăm sóc sức khỏe, chế độ thuế và mạng lưới cơ sở hạ tầng để mang lại trải nghiệm liền mạch cho những người lao động ở xa có thu nhập cao.

Lợi ích hệ sinh thái khởi nghiệp

Lợi ích của hệ sinh thái khởi nghiệp bao gồm:

- Lợi ích cho cộng đồng và nền kinh tế địa phương.

- Lợi ích khởi nghiệp.

- Phúc lợi của người lao động.

Khi các hệ sinh thái này được quy hoạch một cách cẩn thận, tiềm năng tác động của chúng là rất đáng kể.

Cộng đồng và kinh tế địa phương

Những lợi ích mà hệ sinh thái khởi nghiệp có thể mang lại cho địa phương bao gồm cả lợi ích hữu hình và vô hình:

- Tỷ lệ việc làm tăng.

- Tiếp cận vốn đầu tư.

- Thu nhập từ thuế tăng.

- Tăng thu nhập du lịch.

- Trao đổi văn hoá.

- Mức sống được cải thiện.

- Đổi mới và chia sẻ ý tưởng.

- Công nhận quốc tế.

- Chống chảy máu chất xám.

Thu hút nhân tài và đầu tư ở cả địa phương và trên toàn thế giới có thể mang lại động lực kinh tế để cải thiện mức sống và tương tác giữa các cá nhân.

Lợi ích công ty khởi nghiệp

Việc thành lập một công ty khởi nghiệp thường đi kèm với nhiều thách thức, và bất kỳ sai lầm nào cũng có thể tạo ra hoặc phá hủy một công ty. Một hệ sinh thái có thể mang lại cho công ty lợi thế cạnh tranh để thành công trong một số thời điểm không chắc chắn, thông qua:

- Giảm thuế và khuyến khích tài chính.

- Không gian làm việc chung để giảm chi phí.

- Tiếp cận những người lao động và khách hàng có trình độ.

- Nguồn lực phải chăng.

- Hợp tác và chia sẻ ý tưởng.

- Giáo dục và đào tạo.

- Hỗ trợ pháp lý và quy định.

- Cân bằng giữa đổi mới mở và bảo vệ sở hữu trí tuệ.

Những hệ sinh thái như vậy có thể giúp các công ty khởi nghiệp thành công, đồng thời, giúp giảm tỷ lệ thất bại hiện tại khoảng 90%.

Lợi ích cho người lao động

Những lợi ích mang lại cho người lao động đến từ cả công ty và môi trường hệ sinh thái:

- Ổn định công việc (nhân viên có trình độ thường có thể chọn ở lại hệ sinh thái).

- Cơ hội phát triển nghề nghiệp.

- Hợp tác và sự tham gia của cộng đồng.

- Khám phá và thưởng thức các địa điểm và văn hóa địa phương.

- Dễ dàng xin giấy phép làm việc và thị thực.

- Mức lương cạnh tranh.

Các nguyên tắc cốt lõi

Trở thành một phần của cộng đồng các nhà đổi mới phát triển mạnh mẽ và thúc đẩy sự thay đổi ở cả cấp độ địa phương và toàn cầu có thể khuyến khích những tài năng hàng đầu nỗ lực cải thiện và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp hơn nữa. Các hệ sinh thái có tiềm năng trở thành động lực phát triển kinh tế. Tuy nhiên, chúng cần được thiết lập dựa trên một số nguyên tắc cốt lõi để đảm bảo thành công lâu dài. Các công ty trong hệ sinh thái cần nuôi dưỡng những giá trị và triết lý giống nhau.

Con người là trên hết

Việc điều chỉnh mô hình vận hành cho phù hợp với người lao động có thể nâng cao năng suất và sự hài lòng trong công việc. Đổi lại, mọi người sẽ tin tưởng vào tầm nhìn và sứ mệnh của công ty và có động lực hơn để duy trì và phát huy các giá trị cốt lõi của công ty.

Tập trung vào tác động

Khách hàng và người lao động đều thể hiện sự tập trung ngày càng tăng vào mục đích kinh doanh. Cung cấp một sản phẩm tốt trong khi bỏ qua tác động đến môi trường và xã hội sẽ không đủ để giúp công ty phát triển bền vững.

Cải thiện và mở rộng các kênh kỹ thuật số

Quá trình số hóa đang diễn ra mạnh mẽ, và nó sẽ trở thành mối đe dọa đối với bất kỳ cá nhân nào không thích ứng với những tiến bộ công nghệ hiện có. Nắm bắt các công nghệ mới và sử dụng phân tích để theo dõi tiến trình được xem là tiêu chuẩn mới.

Cách tiếp cận cơ bản để tạo ra hệ sinh thái khởi nghiệp.

Cách tiếp cận từ trên xuống tập trung vào việc xây dựng các dự án mạo hiểm và đo lường sự thành công thông qua các kết quả trước mắt như số lượng công ty khởi nghiệp, số vốn huy động được và định giá công ty khởi nghiệp. Cách tiếp cận này được hầu hết các chương trình khởi nghiệp ngày nay sử dụng, nó đòi hỏi các doanh nhân đầy tham vọng thực hiện đầy đủ ngay lần đầu tiên. Hệ thống hỗ trợ bao gồm các cơ quan chính phủ, các ngành công nghiệp, trường đại học và các doanh nhân hiện có.

Trong khi đó, cách tiếp cận từ dưới lên lại tập trung vào việc xây dựng các doanh nhân trong tương lai. Nó hợp nhất một cộng đồng gồm những người có tư tưởng tiến bộ và cố vấn với các nguồn lực trong môi trường, không gian làm việc hợp tác. Cách tiếp cận này cung cấp nguồn cung ứng doanh nhân ổn định. Bản thân hệ sinh thái là chỗ dựa, giúp các doanh nhân từng thất bại đứng dậy và tiếp tục làm lại.

Việc kết hợp hai cách tiếp cận này sẽ mang lại nguồn cung cấp ý tưởng và sáng kiến ổn định cũng như sự hỗ trợ về mặt thể chế và tài chính cần thiết để duy trì hệ sinh thái hoạt động lâu dài.

1. Đánh giá và thích ứng với môi trường

Các thành phố và quốc gia khác nhau cần đánh giá cẩn thận môi trường địa phương trước khi triển khai sáng kiến hệ sinh thái. Điều này nhằm đảm bảo hệ sinh thái tập trung vào một phân khúc thích hợp và mang lại lợi nhuận, đồng thời, tận dụng cơ sở hạ tầng cần thiết sẵn có (hoặc có thể được xây dựng).

Văn hóa khởi nghiệp địa phương, trình độ học vấn, chính sách của thành phố và tiểu bang, điều kiện về thuế và nhiều yếu tố khác đều có thể ảnh hưởng đến sự thành công của hệ sinh thái khởi nghiệp. Ngay cả việc tiếp cận các dịch vụ pháp lý và tư vấn, không gian văn phòng và tốc độ internet cũng có thể quyết định khả năng thu hút các công ty khởi nghiệp và nhân viên kỹ thuật số.

2. Đặt mục tiêu

Mục tiêu cần được xác định dựa trên nhu cầu và tiềm năng của cộng đồng địa phương. Trong ví dụ trên về Hy Lạp, nước này đang nỗ lực thu hút những người du mục kỹ thuật số, vì quốc gia này cung cấp chất lượng sống cao với mức chi phí hợp lý. Mặt khác, Digital Hub của Ireland tập trung chủ yếu vào việc xây dựng các công ty công nghệ, để nâng cao hơn nữa mức độ nhận diện của họ trong lĩnh vực công nghệ.

Khi nhiều trung tâm kỹ thuật số bắt đầu xuất hiện, việc phân chia thị trường ngách ngày càng trở nên quan trọng, thu hút các công ty phù hợp và đảm bảo tác động kinh tế lâu dài.

3. Đảm bảo nguồn nhân tài

Nhân tài có thể được tìm kiếm tại địa phương thông qua các trường đại học, cao đẳng và các nhà cung cấp dịch vụ giáo dục. Hoặc, yếu tố này có thể bị thu hút từ mọi nơi trên thế giới khi có điều kiện thích hợp.

Để tạo ra nhân tài địa phương, các cơ sở giáo dục cần tập trung vào việc cải thiện cũng như xây dựng nhiều chương trình hơn cho các ngành nghề có nhu cầu cao. Các chương trình, khóa học khởi nghiệp được sử dụng để cung cấp những kỹ năng cần thiết và phát triển văn hóa khởi nghiệp trong sinh viên. Cơ hội việc làm sau đó có thể được tạo ra thông qua các chương trình đào tạo và tuyển dụng học nghề, đảm bảo nguồn lao động có trình độ ổn định cho tương lai.

4. Cung cấp khả năng tiếp cận nguồn vốn

Một môi trường phù hợp cho hệ sinh thái khởi nghiệp phải cung cấp cho người sáng lập khả năng tiếp cận nguồn tài trợ cần thiết . Các công ty đầu tư mạo hiểm, nhà đầu tư thiên thần hoặc các khoản vay của chính phủ đóng vai trò khuyến khích các doanh nhân đưa doanh nghiệp của họ vào hệ sinh thái địa phương.

5. Đảm bảo cơ sở hạ tầng phù hợp

Không gian làm việc chung, thiết bị, nhà ở và phương tiện đi lại là những yếu tố cần có trong hệ sinh thái. Những điều này, cùng với nguồn lực thích hợp, mang đến cho các công ty khởi nghiệp cơ hội giảm thiểu chi phí, đồng thời, đảm bảo điều kiện sống và làm việc phù hợp cho nhân viên. Không gian văn phòng chia sẻ cũng góp phần thúc đẩy sự hợp tác và sáng tạo.

6. Cung cấp quyền truy cập vào hỗ trợ

Sự sẵn có của các chương trình hỗ trợ như vườn ươm, tổ chức tăng tốc, nhóm cố vấn cũng như các nhà cung cấp dịch vụ góp phần tạo ra một hệ sinh thái ổn định và phát triển mạnh mẽ. Ngoài ra, mạng lưới khởi nghiệp được xây dựng bên trong, do đó, sự hỗ trợ của cộng đồng giúp củng cố mức độ ổn định.

Những sai lầm phổ biến cần tránh

- Cố gắng nhân rộng một mô hình đã thành công ở nơi khác

Đây được xem là một công thức dẫn đến sự thất bại. Để thúc đẩy sự thay đổi tích cực và bền vững, cộng đồng nên xây dựng các hệ thống phù hợp với môi trường của họ, cũng như tạo ra giá trị cao nhất trong môi trường cụ thể đó.

- Không yêu cầu giúp đỡ

Những người xây dựng hệ sinh thái có thể có nhiều kỹ năng, nhưng họ vẫn nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia, cố vấn nhằm bổ sung kiến thức và kỹ năng. Nếu không có cái nhìn tổng thể, toàn bộ cấu trúc có thể sụp đổ.

- Được thiết lập theo cách của bạn

Một chiến lược và mục tiêu tổng thể là nền tảng tốt, nhưng thiếu sự linh hoạt sẽ là một sai lầm đắt giá. Đặc biệt là trong giai đoạn đầu hoạt động của một hệ sinh thái, việc thử nghiệm là điều cần thiết. Khi vượt qua nỗi sợ thất bại, các cấu trúc được thiết lập sẵn có thể cung cấp sự hỗ trợ để phục hồi và tìm kiếm, đánh giá những gì hoạt động hiệu quả nhất.

- Bỏ qua những khó khăn về thể chế

Việc tạo dựng hệ sinh thái là một nỗ lực lâu dài, thậm chí phải mất hàng thập kỷ để thiết lập một hệ thống ổn định và bền vững. Người sáng tạo nên chú ý đến các chính sách pháp lý và quy định hiện có và sắp tới, đặc biệt là những chính sách có thể ảnh hưởng đến môi trường khởi nghiệp.

Nhiều người đã cố gắng tái tạo hệ sinh thái Thung lũng Silicon với mức độ thành công khác nhau. Tuy nhiên, để thiết lập một hệ sinh thái khởi nghiệp thực sự có tác động lâu dài, cần phải tính đến một số yếu tố:

- Nhu cầu của cộng đồng địa phương.

- Môi trường vật chất, xã hội và văn hóa.

- Môi trường chính trị.

- Chính sách kinh tế.

- Sự sẵn có của các nguồn lực và tài năng.

Trên thực tế, các trung tâm khởi nghiệp chính là động lực quan trọng cho sự đổi mới và thịnh vượng. Việc tạo ra các điều kiện phù hợp là yếu tố cần thiết để thu hút, giáo dục và nuôi dưỡng các cá nhân, công ty và tổ chức có tầm nhìn tương lai. Những điều kiện này cần được các nhà hoạch định chính sách, tổ chức, cộng đồng và cá nhân thiết lập ở cấp địa phương.

Hệ sinh thái địa phương tập trung vào việc thu hút công ty hoặc nhân viên. Để thu hút các công ty, các trung tâm nên chọn một phân khúc hẹp có khả năng tiếp cận khách hàng tốt và nguồn lực hoặc lao động rẻ. Trong khi đó, để thu hút nhân viên, hệ sinh thái có thể tận dụng các yếu tố chính như lối sống, múi giờ và độ tuổi làm. Bất kể trọng tâm của hệ sinh thái mới nổi là gì, cơ sở hạ tầng và khung pháp lý phù hợp đóng vai trò hết sức quan trọng. Đảm bảo người lao động có thể dễ dàng tiếp cận thị thực lao động và giảm thiểu thuế phải được xem là ưu tiên hàng đầu.

Kết luận

Các nhà sáng lập và nhà đầu tư khởi nghiệp đã hoạt động trong môi trường đầy biến động trong một thời gian dài. Chính vì vậy, họ nhận ra rằng, hệ sinh thái khởi nghiệp là những cấu trúc rất cần thiết giúp cung cấp các mô hình kinh doanh cũng như hỗ trợ cần thiết để xây dựng các công ty phát triển mạnh.

Các nhà hoạch định chính sách cũng bắt đầu nhận ra rằng cần phải có những thay đổi mạnh mẽ để phục hồi cả nền kinh tế địa phương và toàn cầu. Các cộng đồng khởi nghiệp chuyên biệt ở cấp địa phương có thể kết nối những người chơi chủ chốt và kết hợp các chiến thuật thành công nhất để tạo ra giá trị cho các thành phố và quốc gia.

Ở cấp độ vĩ mô, mục tiêu của hệ sinh thái khởi nghiệp là kết nối và sắp xếp lại các doanh nghiệp với nền kinh tế và xã hội, đồng thời, đảm bảo sự ổn định và tiến bộ trong tương lai./.

Theo Bản tin Startup số 40/2023