NHỮNG HIỆN TƯỢNG BÁO CHÍ
Tính đến ngày 31-12-2020, cả nước có 779 cơ quan báo chí, trong đó có 142 báo (Trung ương: 68, địa phương: 74, 112 báo có hoạt động báo điện tử); 612 tạp chí (Trung ương: 520, địa phương: 92, có 98 tạp chí có hoạt động tạp chí điện tử); 25 cơ quan báo chí điện tử độc lập (9 báo điện tử và 16 tạp chí điện tử); 207 trang thông tin điện tử tổng hợp của các cơ quan báo chí; với gần 18.000 nhà báo được cấp thẻ đang hoạt động trên khắp mọi vùng miền của Tổ quốc và ở nước ngoài. (Thực hiện quy hoạch, đã giảm 71 cơ quan báo chí so với năm 2019). Ngoài báo chí trong nước, người đọc sử dụng google, facebook, YouTobe và các mạng xã hội khác, một số báo nước ngoài (phiên bản tiếng Việt). Giá trị quảng cáo tại Việt Nam năm 2020 khoảng 630 triệu USD, tương đương 15 ngàn tỷ VNĐ, nhưng 85% thuộc nền tảng xuyên biên giới của nước ngoài.
Các tờ báo trong nước phổ biến và đông người theo dõi nhấtgồm có: Báo in và điện tử có Nhân dân (Trung ương Đảng CSVN),Lao động (TổngLiên đoàn Lao động Việt nam), Tiền phong (Trung ương đoàn TNCS HCM), Thanh niên (Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam),Tuổi trẻ (Thành đoàn TP Hồ Chí Minh). Báo điện tử có Vietnamnet (Bộ TT&TT), VnEpress (FPT), Dân trí (Bộ LĐTB&XH),Đời sống và Pháp Luật (Hội Luật Gia Việt Nam). Báo điện tử Đài Tiếng nói Việt Nam, VTCNews (Đài truyền hình Việt nam), Sức khỏe và Đời sống (Bộ Y tế), Giáo dục và thời đại (Bộ GD&ĐT), Báo mới (Trang Web tổng hợp tin tức tự động thuộc Công ty Cổ phần Công nghệ EPI, Hà Nội). Báo hìnhthì có Đài Truyền hình Việt Nam VTV, Đài Truyền hình TP Hồ chí Minh HTV, Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Vĩnh Long THVL, Báo nói nhiều người nghe nhất là Đài Tiếng nói Việt Nam VOV.
Trong số các tờ báo đông người theo dõi nói trên, có thể nói có 3 tờ thuộc diện hiện tượng báo chí. Đó là Báo Dân trí của Hội Khuyến học Việt Nam, nay trực thuộc Bộ LĐTB&XH, Báo Tuổi trẻcủa Thành Đoàn TP HCM và Báo hình của tỉnh Vĩnh Long. Đây là 3 tờ báo tự chủ tài chính sớm nhất, gặt hái nhiều thành công, được làng báo và xã hội đánh giá rất cao. Cả ba tờ báo vừa phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị của đất nước, của địa phương, vừa thu hút được đông người theo dõi, tăng được thu nhập và nộp ngân sách cho Nhà nước.
1. Báo điện tử Dân trí (dantri.com.vn).Là một tờbáo điện tử vốn do Hội Khuyến học Việt Nam gây dựng và quản lý từ năm 2005, gần đây từ14/7/2020), do yêu cầu sắp xếp báo chí của các tổ chức hội, mới chuyển về trực thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Dân trí có các mục về các vấn đềkinh tế,chính trị,thể thao,văn hóavà một Quỹ Nhân ái hoạt động với mục đích làm cầu nối cho những tấm lòng hảo tâm tới những hoàn cảnh khó khăn. Đặc biệt là Giải thưởng Nhân tài Đất Việt đã trở thành giải thưởng uy tín mang tầm vóc quốc gia và là bệ phóng vững chắc cho các tài năng Việt. Báo có hai phiên bản tiếng Việt và tiếng Anh. Từ nhiều năm nay, Dân trí đã trở thành báo đa phương tiện (đọc, nghe, nhìn), có công cụ bình luận, chia sẻ, tương tác cao. Báo có văn phòng đại diện ở ba miền đất nước, phóng viên đi tác nghiệp cả ở nước ngoài. Theo thống kê của Google, đến nay, bình quân mỗi ngày có trên 10 triệu lượt người truy cập vào báo Dân trí tiếng Việt và tiếng Anh, trong đó 20% người truy cập từ nước ngoài (con số mới đây của Google cho biết 173 nước trên thế giới có người truy cập đọc Dân trí và DTINews).Cũng theo thống kê củaGoogle, địa chỉ của tờ báo này xếp thứ 9 trong Top 10 từ khóa có tốc độ "tăng trưởng tìm kiếm nhanh nhất toàn cầu; Tốp nhì truy cập qua mấy tính, tốp đầu truy cập qua điện thoại.
Tòa soạn báo Dân Trí (lúc còn thuộc Hội Khuyến học Việt Nam).
|
Trong 7 năm (từ 2012-2019) Dân trí đã nhận được 8 giải thưởng báo chí quốc gia trong đó có 1 Giải A, 2B, 2C, 3 KK và trên 10 giải thưởng báo chí khác về Xây dựng Đảng, Đối ngoài, ATGT, Giáo dục, Năng lượng, An ninh và bình yên cuộc sống... Báo rất ít bị “tai nạn nghề nghiệp”. Tiền thân của báo Dân trí là Tintucvietnam.com thuộc Công ty CP Công nghệ VinaComm, nay là Tập đoàn công nghệ VinaComm. Khi trình làng, Tintucvietnam.com không bảo đảm quy trình, thủ tục nên năm 2005 bị đình chỉ. Sau đóđược Hội Khuyến học Việt Nam tiếp quản, đã hóa thân trở thành Dân trí. Từ đó đến nay, Dân trí mới hai lần bị cơ quan chức năng xử lý nhẹ do đưa tin không chính xác (một lần năm 2014 và mới đây là tháng 6 năm 2021), báo đã kịp thời gỡ bài và đính chính.
Trong ảnh: Ông Đào Ngọc Dung, Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH và bà Nguyễn Thị Doan, nguyên PCT nước, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam cùng cán bộ hai cơ quan và báo Dân trí.. Ảnh internet.
|
Có thể coiDân trí là một hiện tượng trong làng báo chí Việt Nam. Bởi vì, Dân trí là báo của một tổ chức xã hội thuộc nhóm hội quần chúng, không phải báo ngành hay báo địa phương. Báo chủ yếu là tự thân vận động, tự chủ tài chính, không biên chế, tự cân đối thu chi, trả lương cho đội ngũ phóng viên, cộng tác viên, có tích lũy để đầu tư và hỗ trợ lại Hội, tham gia tích cựchoạt động xã hội, từ thiện, nhân đạo. Trong vòng 15 năm, ổn định 01 Tổng Biên tập, gần đây khi chuyển sang Bộ LĐTB&XH mới thay Tổng Biên tập thứ hai. Cũng với thời gian ấy, Dân trí đã trở thành tờ báo điện tử tốp 10 của cả nước. Về khen thưởng cao, Báo cũng còn khiêm tốn, mới được tặng Bằng khen của Thủ tướng (năm 2011). Nhưng Hội Khuyến học Việt Nam từ năm 2016 đã vinh dựđược tặng Huân Chương Lao động Hạng Nhất. Trong sự vinh dự chung đó, có sự đóng góp không nhỏ của báo Dân trí. Người có vai trò lớn nhất trong việc gây dựng và phát triển báo điện tử Dân trí là ông Phạm Huy Hoàn, 15 năm làm Tổng Biên tập (2005-2020).
2. Báo Tuổi trẻ
Khác với báo Dân trí, báo tuổi trẻ hoành tráng hơn, nhưng cũng bị “tai nạn nghề nghiệp” nhiều hơn và nặng hơn. BáoTuổi Trẻlà cơ quan ngôn luận củaĐoàn Thanh niên Cộng sản Thành phố Hồ Chí Minh, tức là trực thuộc tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội của cấp địa phương, nhưng Báo đã sớm tự chủ tài chính và đã phát triển thành một tổ hợp truyền thông đa phương tiện, gồm các ấn bản: nhật báoTuổi trẻ, tuần báoTuổi trẻ cuối tuần, bán nguyệt sanTuổi trẻ cườivà hệ sinh thái báo điện tửTuổi trẻ Online, Tuổi trẻ TV Online(tiếng Việt),
Tuổi trẻ cười OnlinevàTuoi tre News(
tiếng Anh). Bình quân các ấn phẩm báo in quy về ngày trên 250 ngàn bản/ngày (Năm cao nhất trên 500 ngàn bản).
Tòa soạn Báo Tuổi trẻ tại quận Phú Nhuận, TP HCM. Ảnh internet.
|
|
|
Cả số lượng ấn phẩm và số lượng phát hành, Tuổi trẻ đang đứng đầu cả nước. Báo điện tử tuoitre.vn có trên 10 triệu lượt truy cập/ngày, thuộc tốp 10 cả nước. Báo có công cụ tương tác mạnh, hiện cũng đã cập nhật trang Facebook riêng và nhiều tính năng hỗ trợ độc đáo cho website.
Đội ngũ phóng viên của báo rất hùng hậu, nhiều tay bút nổi tiếng, đủ các thể loại trong làng báo cả nước. Báo có 10 văn phòng đại diện tại Hà Nội, Hải Phòng, Nghệ An, Huế, Đà Nẵng, Quy Nhơn, Nhà Trang, Đà Lạt, ĐắK LắK và Cần Thơ. Báo được in cùng lúc tại Hà Nội, Đà Nẵng, Quy Nhơn, Nha Trang, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ và Rạch Giá.
|
Những năm gần đây, các phóng viên củaTuổi trẻđã bắt đầu được đi để viết tin bài, tác nghiệp ở nhiều nơi trên thế giới như nhưIraq,Pakistan,Liban,Indonesia,Nhật Bản,Hàn Quốc,Mỹ,Đức... Hệ thống đại lý ba cấp nhiều thành phần kinh tế đông đảo nhất, trên 500 tổng đại lý với gần 6300 điểm bán. Báo Tuổi trẻ là báo tự chủ tài chính, có doanh thu lớn vào tốp đầu làng báo Việt Nam. Hiện nay, giá trị tài sản của báo trên 3.000 tỷ đồng; Hàng năm, doanh thu bình quân gần 1.000 tỷ đồng, nộp ngân sách gần 200 tỷ đồng và hỗ trợ xã hội, từ thiện, nhân đạo hàng chục tỷ đồng. Do sức lan tỏa mạnh của tờ báo, các hoạt độngtừ thiện-xã hộicủa báo Tuổi trẻ đã trở thành các chiến dịch truyền thông lớn, có tầm ảnh hưởng rộng, huy động được nhiều nguồn đóng góp của xã hội. Các hoạt động công tác xã hội - tự thiện của báo Tuổi trẻ đã làm thay đổi số phận của nhiều gia đình, nhiều cá nhân, đặc biệt là các bạn tân sinh viên nghèo. Báo có chương trình trao học bổng tiếp sức cho sinh viên nghèo trong cả nước; hàng ngàn sinh viên có hoàn cảnh khó khăn đã được tiếp sức trị với các gói học bổng trị giáhàng chục tỷ đồng. Không chỉ thực hiện các chương trình tầm quốc gia, báo Tuổi trẻ cũng đã xây dựng được khá nhiều công trình cho các địa phương khó khăn... Trong 10 năm từ 2010-2020, Báo chí TP Hồ Chí Minh đạt 64 giải quốc gia, riêng Báo Tuổi trẻ chiếm trên 50%, trong đó có 3 giải A, 5 Giải B, 10 Giải C và 6 giải KK.Ngoài ra, báo cũng đạt hàng chục giải khác về Xây dựng Đảng, Đối ngoại,ATGT, Giáo dục, Năng lượng, An ninh và bình yên cuộc sống. Các tác phẩm đạt giải của báo chủ yếu là phóng sự điều tra, gương người tốt, việc tốt. Năm 2016, Báo Tuổi trẻ vinh dự được Nhà nước tặng thưởng Huân chương lao động Hạng Nhì.
Nhưng Báo Tuổi trẻ cũng hay bị tai nạn nghề nghiệp. Ba tổng biên tập và hai phó tổng biên tập bị kỷ luật, điều chuyển công tác; 1 phó tổng biên tập và 2phóng viên bị tước thẻ nhà báo, ba nhà báo bị truy tố... Năm 2018, Báo (điện tử) bị phạt 220 triệu đồng và đình bản ba tháng. Chủ yếu là liên quan đến vụ PMU18, vụ Pharma và một số vấn đề nhạy cảm khác. Dư luận cũng có ý kiến đa chiều về các vụ “tai nạn nghề nghiệp” của báo Tuổi trẻ. Có lẽ đó cũng là cái giá phải trả cho quá trình xác lập uy tín và thương hiệu của báo.
Báo Tuổi trẻ được như ngày hôm nay, người đầu tiên có công chỉ đạo, dắt dẫnlà ông Võ Văn Kiệt. Giữa năm 1983, Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh lúc đó là ôngVõ Văn Kiệt, đến làm việc với báo Tuổi trẻ đã đặt câu hỏi: "Tại sao trước 1975 ở Sài Gòn ai làm chủ báo cũng giàu, mà bây giờ Tuổi Trẻ lại phải ngửa tay xin tiền Nhà nước để làm báo?". Câu hỏi đó đã là lời gợi hướng giải pháp và như một sự đảm bảo, mở đường cho những người lãnh đạo Ban Biên tập Tuổi trẻ dám làm. 3. Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Vĩnh Long (THVL)
Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh trao danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới cho tập thể Đài PT-TH Vĩnh Long. Ảnh internet.
|
Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Vĩnh Long có tên viết tắt là THVL.Thực tế Đài cũng nổi tiếng về truyền hình hơn là phát thanh. Đài tự xây dựng chương trình truyền hình, phát 4 kênh (Thời sự - Chính trị - Tổng hợp; Văn hóa - Xã hội; Phim truyện Châu Á; Văn hóa - Thông tin - Du lịch - Giải trí). Thời lượng phủ sóng 24/24 giờ. Nét nổi bật là THVL tự tổ chức xây dựng phim truyện và các chương trình giải trí, thậm chí là xuất khẩu, chuyển nhượng bản quyền phim và một số chương trình; chương trình thời sự có mục nghe dân nói; Có chương trình nhân đạo để vận động ủng hộ...Hiện nay vùng phủ sóng số mặt đất của Đài có chất lượng độ nét cao (HD) bao phủ rộng khắp cả nước. Khán giả có thể xem THVL qua các hệ thống như: Truyền hình số vệ tinh VINASAT, truyền hình số mặt đất DVB-T2, truyền hình cáp như: VTVcab, SCTV, HTVC, Hanoicab. Chỉ số người theo dõi (rating) rất cao, thuộc tốp 3, chỉ sau Đài truyền hình Việt Nam, Đài truyền hình TP Hồ Chí Minh, trên đài truyền hình Hà Nội. Còn phát thanh 10/24 h, cũng vào tốp đầu của khối địa phương. Chất lượng phát thanh, truyền hình của THVL được dư luận xã hội và các nhà chuyên môn đánh giá tốt, phù hợp với văn hóa của nhân dân đồng bằng sông Cửu Long. Chỉ vài lần bị giới trẻ phản ứng cho rằng Đài nói thái quá về mặt trái của các trò chơi điện tử. Còn tai nạn nghề nghiệp bị xử lý hành chính chưa xảy ra lần nào. Từ năm 2010-2020, báo chí tỉnh Vĩnh Long đã giành 17 giải báo chí toàn quốc, trong đó có 2 Giải B, 8 Giải C và 7 giải KK, thuộc tốp 10 trong cả nước, chỉ đứng sau TPHCM, Hà Nội, Đồng Nai, Đà Nẵng, Nghệ An, Quãng Ngãi. Giải báo chí của tỉnh Vĩnh Long, đa số là thuộc THVL.
THVL từ cân đối tài chính từ năm 2002. Từ năm 2003 tự huy động vốn để đầu tư. Từ 2008 đến 2019, tổng doanh thu gần 16 ngàn tỷ đồng, lợi nhuận 60%. Năm 2019, doanh thu đạt 1.758 tỷ đồng, trên 90% là nguồn thu quảng cáo, chỉ đứng sau VTV, cao nhất các địa phương trong cả nước. Năm 2009, bắt đầu nộp ngân sách trên 100 tỷ đồng. Trong hai năm (2018-2019) nộp ngân sách 2.000 tỷ đồng, đứng đầu báo chí địa phương, đứng thứ 162/1000 doanh nghiệp nộp ngân sách cao trong cả nước. THVL còn hỗ trợ hơn 800 tỷ động để điều trị bệnh cho 1500 bệnh nhân, xây dựng và sửa chữa 2.500 ngôi nhà tình thương, hỗ trợ vốn sản xuất cho 1.600 hộ nghèo, làm đường, xây trường học...
Với những thành tích nổi bật vào loại “hiện tượng” nói trên, THVL đã vinh dự được Nhà nước khen thưởng cao: Huân chương lao động Hạng Ba năm 1997; Huân Chương lao động Hạng Nhì năm 2002; Huân chương lao động Hạng Nhất năm 2007. Huân chương Độc lập Hạng Ba năm 2012; Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới cho tập thể cán bộ nhân viên Đài năm 2020.
Trụ sở mới Đài PTTH Vĩnh Long đang được hoàn thành. Ảnh internet.
|
Phan Đức
(Nguồn: dantri.com.vn, tuoitre.vn, thvl.vn, wikipedia.org, internet).